De Nederlandse economie draait al jaren mede op internationale arbeidskrachten. Van de kassen in het Westland tot de logistieke centra in Brabant zonder arbeidsmigranten zou veel stilvallen. Toch groeit het besef dat deze afhankelijkheid grenzen kent. Het recente SER-advies “Arbeidsmigratie naar waarde” benadrukt dat Nederland moet sturen op kwaliteit in plaats van kwantiteit: minder arbeidsmigratie waar dat kan, maar beter georganiseerd waar het echt nodig is.
Strengere aanpak van misstanden
In veel sectoren, met name in laagbetaalde banen, zijn arbeidsmigranten onmisbaar, maar ook kwetsbaar. Misstanden rondom arbeidsomstandigheden, huisvesting en beloning komen nog te vaak voor. De SER adviseert om deze praktijken sneller en strenger aan te pakken, onder meer door de Arbeidsinspectie uit te breiden en nauwer te laten samenwerken met andere diensten zoals de Belastingdienst en de Inspectie Leefomgeving en Transport. Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland steunen die oproep en willen dat “cowboys” die de regels overtreden, hard worden aangepakt.
Investeren in technologie en arbeidspotentieel
Om minder afhankelijk te worden van laagbetaalde arbeidsmigranten, pleit de SER voor meer inzet op arbeidsbesparende technologie zoals robotisering en automatisering. Bedrijven moeten daarbij ondersteuning krijgen bijvoorbeeld via kennisdeling of fiscale regelingen zodat ook het mkb deze innovaties kan toepassen. Tegelijkertijd is het van belang om het arbeidspotentieel binnen Nederland beter te benutten, door scholing, omscholing en betere arbeidsvoorwaarden.
Meer ruimte voor kenniswerkers en vakkrachten
Niet alle vormen van arbeidsmigratie moeten worden teruggedrongen. Integendeel: Nederland heeft juist meer kenniswerkers en vakkrachten nodig om structurele tekorten in cruciale sectoren op te lossen, zoals techniek, zorg en energietransitie. De SER stelt voor om de kennismigrantenregeling aantrekkelijk te houden en een aparte regeling te ontwikkelen voor vakkrachten van buiten de EU. Deze groep draagt bij aan innovatie en publieke belangen en versterkt het verdienvermogen van de Nederlandse economie.
Naar een toekomstbestendige economie
Het SER-advies zet in op drie doelen: het verbeteren van de positie van arbeidsmigranten, het richten van migratie op maatschappelijke opgaven, en het behouden van maatschappelijk draagvlak. Minder arbeidsmigratie, maar wel beter georganiseerd en met nadruk op kwaliteit en rechtvaardigheid dat is de koers die Nederland volgens het advies moet varen. Daarmee komt een toekomstbestendige economie dichterbij, waarin groei hand in hand gaat met brede welvaart en een gezonde arbeidsmarkt.
