Het vestigingsklimaat van Nederland speelt een cruciale rol in het aantrekken en behouden van bedrijven, wat essentieel is voor het handhaven van onze brede welvaart. Factoren zoals belastingbeleid, regelgeving, arbeidsmarkt en infrastructuur bepalen hoe aantrekkelijk Nederland is voor zowel internationale als nationale ondernemingen. Het kabinet richt zich op het creëren van de juiste randvoorwaarden om ondernemers te ondersteunen in hun groeipotentieel, met als doel het ondernemingsklimaat concurrerend en aantrekkelijk te houden. Beleid wordt gericht op minder regeldruk en het aanpakken van knelpunten zoals toegang tot financiering, netcongestie en beschikbaarheid van talent.
Recente ontwikkelingen hebben echter geleid tot onzekerheden in het vestigingsklimaat. Bedrijven zoals ASML en Boskalis hebben openlijk hun zorgen geuit over fiscale en regelgevende veranderingen, wat zelfs heeft geleid tot overwegingen om activiteiten naar andere landen te verplaatsen. Dit benadrukt het belang van een stabiel en voorspelbaar klimaat voor het behoud van grote ondernemingen in Nederland. Het kabinet heeft in het Belastingplan 2025 maatregelen aangekondigd, waaronder een lastenverlichting van €1,3 miljard voor bedrijven. Deze verlichting komt echter voor een groot deel door het terugdraaien van eerdere, minder gunstige maatregelen, wat vragen oproept over de langetermijnstabiliteit van het fiscale beleid.
Nederland’s positie in de wereld
Internationaal gezien staat Nederland er goed voor. Het is een van de meest concurrerende economieën ter wereld, volgens de IMD World Competitiveness-ranglijst. In 2024 staat Nederland op de negende plaats, hoewel het is gedaald van de vijfde naar de negende plek. Singapore en Zwitserland voeren de lijst aan, terwijl Nederland EU-landen als Denemarken, Ierland en Zweden voor zich moet dulden. Daarnaast laat de Monitor Ondernemingsklimaat zien dat ondernemers het ondernemingsklimaat gemiddeld een voldoende (6,0) scoren, maar de waardering is voor het tweede jaar op rij gedaald. Vooral de energie-infrastructuur, beschikbaarheid van talent, het belastingklimaat en de stabiliteit van het beleid verdienen aandacht als verbeterpunten.
Invloed op de kantorenmarkt
De veranderingen in het vestigingsklimaat hebben directe gevolgen voor de kantorenmarkt. Een aantrekkelijk klimaat moedigt bedrijven aan om zich in Nederland te vestigen of hun activiteiten uit te breiden, wat de vraag naar kantoorruimte verhoogt en positief is voor vastgoedontwikkelaars en verhuurders. Aan de andere kant kan een verslechterend vestigingsklimaat leiden tot hogere leegstand en druk op de huurprijzen. De opkomst van hybride werken zorgt ervoor dat bedrijven hun behoefte aan fysieke kantoorruimte heroverwegen, terwijl de vraag naar duurzame, goed bereikbare kantoorlocaties groeit, aangezien bedrijven steeds meer waarde hechten aan ESG-criteria.
De toekomst van het vestigingsklimaat en de kantorenmarkt
Om een gezond en dynamisch vestigingsklimaat te behouden, is het essentieel dat beleidsmakers blijven investeren in fiscale stabiliteit, infrastructuur en een flexibele arbeidsmarkt. Dit zal niet alleen bedrijven aantrekken, maar ook bijdragen aan de groei van de vastgoedsector en de kantorenmarkt. Het kabinet heeft de ambitie om Nederland terug te brengen naar de top vijf van landen met een goede concurrentiepositie wereldwijd. Een aantrekkelijk vestigingsklimaat stelt ondernemers in staat om te groeien en bij te dragen aan de noodzakelijke transities in onze samenleving, zoals digitalisering en verduurzaming.
Hoe gaat Nederland dit realiseren?
Om het vestigingsklimaat te versterken, zet het kabinet in op stabiel en voorspelbaar fiscaal beleid en lastenverlichting voor bedrijven. Er wordt verder gewerkt aan de vermindering van netcongestie en het behoud van de kwaliteit van mainports, evenals het creëren van meer ruimte voor economische bedrijvigheid, met nadruk op bedrijventerreinen en regionale ontwikkeling. Regeldruk wordt aangepakt door een reductieprogramma, gericht op betere afstemming van regelgeving voor het midden- en kleinbedrijf (mkb). Ten slotte wordt de toegang tot talent verbeterd via een productiviteitsagenda en het Actieplan Groene en Digitale Banen.
Het vestigingsklimaat van Nederland bevindt zich op een kruispunt. Door proactief in te spelen op de uitdagingen en kansen kan Nederland zijn positie als aantrekkelijke vestigingsplaats behouden. Dit zal niet alleen bedrijven ten goede komen, maar ook zorgen voor een stabiele en bloeiende kantorenmarkt, die inspeelt op de veranderende behoeften van het bedrijfsleven. Het kabinet blijft zich inzetten voor het versterken van het ondernemingsklimaat en het behouden van Nederland als een van de meest ondernemersvriendelijke landen ter wereld.
